اساسنامه بنیاد مستضعفان

 به منظور تمرکز اموال خاندان پهلوی و همه کسانی که با وابستگی به این خاندان ثروت‌های نامشروع به دست آورده‌اند و دادگاه انقلاب حکم استرداد اموال مذبور را صادر کرده و می‌کند و تملک آنها از طرف مستضعفان و به مصرف رساندن همه درآمدهای آن اموال در راه بهبود وضع زندگی به خصوص مسکن آنان به امر حضرت آیت الله العظمی آقای خمینی و با تصویب شورای انقلاب موسسه‌ای به نامه بنیاد مستضعفان تشکیل و طبق مواد اساسنامه و مقررات آیین‌نامه‌های مربوطه که بر مبنای اساسنامه تهیه می‌شود اداره می‌گردد.

اساسنامه‌ی بنیاد در تاریخ ۱۳۵۸/۰۷/۰۴ تهیه و تدوین گردید و اصلاحیات مربوطه در تاریخ‌های ۱۳۵۹/۰۴/۲۱، ۱۳۷۶/۰۸/۲۸، ۱۳۷۹/۰۵/۱۱ ،۱۳۸۳/۰۳/۰۶  اعمال گردیده است. جدیدترین اساسنامه بنیاد در سال ۱۳۸۳ در قالب ۱۹ ماده تدوین گردیده که متن آن به شرح ذیل می‌باشد:

 

ماده - ۱ : نام

بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، نهاد انقلاب اسلامی است که در این اساسنامه اختصاراً « بنیاد » نامیده می‌‏شود.

ماده - ۲ : تاسیس

بنیاد از تاریخ ۱۳۵۷/۱۲/۰۹ با حکم حضرت آیت ‏اله ‏العظمی امام‏ خمینی ولی‌ امر مسلمین و رهبر کبیر انقلاب‏ اسلامی برای مدت نامحدود تشکیل گردیده است.

ماده - ۳ : تابعیت

بنیاد دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران است.

ماده - ۴ : شخصیت حقوقی و استقلال مالی

بنیاد نهادی است نشأت گرفته از انقلاب اسلامی، غیرانتفاعی، دارای شخصیت حقوقی ‏و استقلال مالی، اداری و استخدامی که تحت نظارت عالیه مقام معظم رهبری و طبق مقررات این ‏اساسنامه و آیین‌نامه‌های داخلی‏ اداره می‏‌شود.
 

ماده - ۵ : مرکز اصلی بنیاد

مرکز اصلی بنیاد در تهران است و می‌‏تواند در داخل و یا خارج کشور حسب نیاز شعبه یا دفتر تأسیس نماید.
 
تبصره: تأسیس‌ شعبه‌ یا دفتر در خارج‌ از کشور منوط به تصویب هیأت امناء می‌‏باشد.

ماده - ۶ : اهداف کل بنیاد

اهداف کلی بنیاد عبارتست از کمک به ارتقاء سطح زندگی مادی، معنوی و فرهنگی مستضعفان و محرومین جامعه همراه با اداره بهینه دارایی‌های تحت پوشش و با حضور مؤثر در صحنه‌های اقتصادی در چارچوب سیاست‌های کلی نظام.
 

ماده - ۷ : سرمایه بنیاد

سرمایه بنیاد عبارتست از خالص دارایی‌ها و اموال منقول و غیرمنقولی که به بنیاد اهدا شده و یا مطابق حکم ولی ‏‌فقیه به تملک بنیاد درآمده و در‌می‌‏آید و یا در نتیجه فعالیت‌های اقتصادی بنیاد حاصل شده و می‌‏شود.

 

تبصره : قبول اموال و یا واحدهای ‏اقتصادی و یا سهام شرکت‌ها از طرف بنیاد متوقف بر این است که بنیاد آن را به مصلحت بداند.
 

ماده - ۸ : وظایف کلی بنیاد در زمینه‌‏های اقتصادی و محرومان به قرار زیر است :

الف) وظایف کلی در زمینه فعالیت‌های اقتصاد :

 

  • تقویم و حفظ و اداره اموال و در صورت نیاز تبدیل آنها به دارایی‌های مولد.
  • حفظ اشیاء، اسناد و مدارک ‌تاریخی و بهره‌‏برداری از آنها در جهت رشد فرهنگی ‌کشور.
  • اداره بهینه‏ واحدهای‏ اقتصادی،‌ ادغام‏ و تبدیل‏ و توسعه‏ آنها با هدف حضور در صحنه‏‌های داخلی و بین‌‏المللی.
  • توسعه توان اقتصادی بنیاد و نیز انجام فعالیت‌های تولیدی و خدماتی به منظور افزایش تولید ملی، کسب درآمد، توسعه فضای رقابتی و کمک به اجرای اهداف و سیاست‌های دولت جمهوری اسلامی ایران.
 
ب ) وظایف کلی کمک به محرومان :

 

  • انجام فعالیت‌های امدادی وعام‏‌المنفعه به‌منظور کاهش محرومیت مستضعفان در چارچوب تدابیر ابلاغی مقام معظم رهبری.

ماده - ۹ : ارکان

ارکان بنیاد عبارتند از :

 

هیأت امناء

ماده - ۱۰ : هیأت امناء (مجمع بنیاد)

هیأت امناء بنیاد با عضویت رئیس بنیاد و چهار الی شش نفر به حکم مقام معظم رهبری به عنوان امین معظم‌‌‏له، وظایف مجمع عمومی بنیاد را به شرح زیر به عهده خواهند داشت.
 
تبصره - ۱ : هیأت امناء با حضور اکثریت اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن با رأی مثبت اکثریت حاضرین تصویب می‏‌شود.
 
تبصره -۲ : اداره امور هیأت امناء بر اساس آیین‌نامه مصوب خواهد بود.
 
۱۰-۱ : بررسی تغییرات لازم در اساسنامه و پیشنهاد آن به مقام معظم رهبری جهت تصویب.

 

تبصره : پیشنهادات اصلاحی منحصراً از طریق رئیس بنیاد در جلسه هیأت امناء مطرح خواهد شد.
 
۱۰-۲ : بررسی و تصویب سیاست‌های کلان و برنامه دوره‌‏ای به پیشنهاد رئیس بنیاد براساس سیاست‌های کلی مقام معظم‏ رهبری.
۱۰-۳ : استماع گزارش رئیس بنیاد و همچنین بررسی و تصویب صورت‌های مالی بنیاد براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
۱۰-۴ : بررسی و تصویب کلیات برنامه و بودجه سالیانه بنیاد.
۱۰-۵ : تصویب تشکیلات و شرح وظایف کلان بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد.
۱۰-۶ : تصویب آیین‌نامه‌‏های مالی و معاملاتی، مشتمل بر روش‌های خرید و فروش اموال و املاک، برداشت از خزانه و عملیات سرمایه‌‏گذاری به پیشنهاد رئیس بنیاد.
۱۰-۷ : بررسی و اتخاذ تصمیم در مورد پیشنهادهای رئیس بنیاد.
۱۰-۸ : ارائه گزارش عملکرد شش ماهه هیأت امناء (مجمع) به مقام معظم رهبری.
۱۰-۹ : تصمیم‌‏‏گیری درباره اموری که از طرف مقام معظم رهبری به هیأت امناء (مجمع) محول می‏‌شود.
۱۰-۱۰ : هیأت امناء (مجمع) می‌‏تواند بخشی از وظایف خود را با حفظ مسئولیت به رئیس بنیاد تفویض نماید.

ماده - ۱۱ : حسابرس و بازرس (رکن نظارتی)

وظایف حسابرس و بازرس ( رکن نظارتی) بنیاد بعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است که اعم از حسابرسی و کنترل‏‌های برنامه‌‏ای، بودجه‌‏ای، مقرراتی و بازرسی‌های موردی و نوبه‏‌ای می‌‏باشد.

ماده - ۱۲ : رئیس بنیاد

رئیس بنیاد با حکم مقام معظم رهبری منصوب و به عنوان بالاترین مقام اجرائی بنیاد، مسئول انجام و اجرای کلیه امور و هدایت فعالیت‌ها و حفظ حقوق و منافع بنیاد است، وی وظایف خود را در چارچوب این اساسنامه و مصوبات هیأت امناء انجام خواهد داد.

ماده - ۱۳ : وظایف و اختیارات رئیس بنیاد به قرار زیر می‌‏باشد

  1. اجرای اموری که از طرف مقام معظم رهبری به رئیس بنیاد محول می‌‏شود.
  2. اداره امور بنیاد و اتخاذ تصمیم در مورد چگونگی آن.
  3. تأسیس، مشارکت، توسعه‏ و انحلال‏ شرکت‌ها و مؤسسات و دفاتر نمایندگی بنیاد در داخل‏ و خارج از کشور.
  4. اعمال حقوق مالکانه بنیاد در همه زمینه‌‏ها از جمله در مجامع عمومی شرکت‌ها و اتخاذ تصمیم نسبت به آنها به نمایندگی از طرف بنیاد.
  5. نمایندگی بنیاد در کلیه مراجع و امضاء اسناد و اوراق تعهدآور.
  6. ارجاع اختلافات و دعاوی به داوری یا محاکم.
  7. ختم اختلافات و دعاوی از طریق صلح‌ و سازش طبق آیین‌نامه مصوب هیأت امناء.
  8. وصول مطالبات و نیز تعهد و پرداخت دیون بنیاد.
  9. ارائه گزارش عملکرد سالیانه و صورت‌های مالی بنیاد به هیأت امناء.
  10. تعیین و عزل و نصب معاونین و مدیران و اتخاذ تصمیم نسبت به امور کارکنان بنیاد.
  11. تهیه نمودار ارکان‏ اساسی بنیاد (ساختار کلان) و آیین‌نامه‌‌های مالی و معاملاتی جهت پیشنهاد به هیأت امناء.
  12. تصویب ساختار تفصیلی و دستورالعمل‌ها و مقررات جاری بنیاد در چارچوب تشکیلات و شرح وظایف کلان مصوب.
  13. بررسی‏ و تصویب‏ عملیات‏ سرمایه‌‏گذاری‏ و طرح‌های‏ توسعه‏ بنیاد در چارچوب‏ برنامه‌‏های‏ کلی مصوب.
  14. تهیه و تنظیم اهداف، سیاست‌های کلان، برنامه‌‏های دوره‏‌ای و بودجه سالانه بنیاد جهت پیشنهاد به هیأت امناء به منظور تصویب.
  15. تشخیص، تعهد، تسجیل، پرداخت‏ و هزینه نمودن وجوه بنیاد در قالب بودجه‏ و آیین‌نامه مالی‏ و معاملاتی.
  16. بررسی و تصویب برنامه و بودجه تفصیلی معاونت‌ها و واحدهای تابعه بنیاد.
  17. صدور و ابلاغ دستورالعمل‌های اجرایی بنیاد.
  18. تصویب ضوابط و مقررات داخلی بنیاد ( پس از انجام بررسی‌های کارشناسی و حقوقی).
  19. حفظ و حراست از اموال و دارایی‌های بنیاد و اعمال حقوق مالکانه نسبت به آن‌ها و نگهداری حساب‌ها و افتتاح حساب‌های مورد نیاز بنیاد نزد بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری در داخل و خارج و صدور مجوز افتتاح انواع حساب‌ها توسط واحدهای تابعه.
  20. پیشنهاد قائم‌‏ مقام بنیاد به محضر مقام معظم‌رهبری و صدور حکم ایشان بعد از تأیید معظم‌له.
  21. تحصیل اعتبار و استقراض از بانک‌ها و شرکت‌ها و مؤسسات به نفع بنیاد و تعهد و تضمین و ظهر نویسی و قبول و پرداخت و واخواست اوراق تجاری و صدور مجوز تحصیل اعتبار و استقراض از بانک‌ها و مؤسسات توسط شرکت‏‌ها و واحدهای تابعه بنیاد در قالب برنامه و بودجه مصوبه سالانه و دوره‏‌ای.
  22. عقد هر نوع قرارداد و تغییر و تبدیل و یا فسخ و اقاله آن و خرید و فروش و معاوضه اموال و ماشین‌‏آلات و مناقصه و مزایده در حدود آیین‌نامه مالی و معاملاتی.
  23. طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگویی به هرگونه دعوای حقوقی و جزایی و اداری در کلیه مراجع قضایی، اداری، ثبتی، نظامی و شهرداری‌ها به طرفیت هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی (در داخل یا خارج کشور) و بطور کلی ورود و شرکت در هرگونه دعاوی و ادعاهایی که یک طرف آن بنیاد و یا به نحوی مرتبط با بنیاد باشد با اختیار تعیین وکیل یا نماینده حقوقی در حد اختیارات وکلاء دادگستری و تفویض اختیارات لازم به آنان.
  24. ایجاد هماهنگی کامل بین سازمان‌ها و معاونت‌ها و هدایت فعالیت‌ها در جهت تحقق اهداف بنیاد.
  25. قبول اموال و واحد اقتصادی و سهام یا سهم‌‏الشرکه شرکت‌ها به نحوی که متضمن صرفه و صلاح بنیاد باشد.
  26. هرگونه اتخاذ تصمیم و اقدام در خصوص سایر موارد پیش‌‏بینی نشده در چارچوب اساسنامه و مصوبات هیأت امناء.
 
تبصره : رئیس بنیاد می‏‌تواند با حفظ مسئولیت، وظایف و اختیارات موضوع این ماده را به مسئولین و کارکنان بنیاد با حق توکیل به غیر ولو کراراً واگذار نماید.

ماده - ۱۴ : سازمان

الف . ساختار کلان تشکیلات بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد در چارچوب این اساسنامه به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
ب   . قائم‌‏مقام بنیاد به پیشنهاد رئیس بنیاد و تأیید مقام معظم ‏رهبری و حکم رئیس بنیاد منصوب می‌‏شود.
ج    . ارائه خدمات به محرومان و مستضعفان در چارچوب تدابیر مقام معظم رهبری و برابر برنامه و بودجه سالانه و دوره‏‌ای مصوب انجام خواهد شد.
 
تبصره : ریاست بنیاد می‏‌تواند ارائه این خدمات را از طریق تشکیلات داخلی یا سازمان‌ها و مؤسسات خارج از بنیاد انجام دهد.
 

ماده . ۱۵ : دفاتر و محاسبات

الف . سال مالی بنیاد از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفند ماه همان سال پایان خواهدگرفت.
ب  . دفاتر حساب‌های بنیاد در محل اصلی استقرار آن نگهداری خواهد شد و در کلیه اوقات متعارف جهت اعمال نظارت در دسترس حسابرس و بازرس خواهد بود.
ج  . صورتحساب‌های مالی که حساب سالانه بنیاد را تشکیل می‌‏دهند شامل ترازنامه، حساب سود و زیان و تغییرات وضعیت مالی و گردش وجوه خواهد بود. این صورت‌حساب‌ها مطابق قواعد و رسوم متداول، توسط رئیس بنیاد تهیه و به همراه گزارش عملکرد سالانه به حسابرس و بازرس بنیاد تسلیم خواهد شد. حسابرس و بازرس سپس گزارش خود را حداکثر ظرف یک ماه به هیأت امناء تسلیم خواهد نمود.
د  . تدوین دفاتر و ارائه گزارشات مالی بنیاد بایستی به طریقی انجام شود که حساب‌ها و عملکرد سال قبل بنیاد حداکثر تا آخر تیرماه به تصویب هیأت امناء برسد و حساب‌های تجمیعی بنیاد و واحدهای تابعه (که به تصویب مجامع ذیربط رسیده باشد) و عملکرد کل بنیاد به همراه اظهارنظر حسابرس و بازرس حداکثر تا پایان مهر ماه به هیأت امناء تقدیم و به تصویب هیأت امناء برسد.
ه‍  . تصویب حساب‌های بنیاد توسط هیأت امناء به منزله تأیید و قبول عملکرد مدیران و تسویه حساب سالانه آنها بوده و قطعی و لازم‌‏الاجرا خواهد بود.

ماده . ۱۶ : تمرکز وجوه

خزانه بنیاد به نحوی که کلیه درآمدهای بنیاد از جمله سود حاصل از سرمایه‌‏گذاری‌ها و فروش اموال منقول و غیرمنقول و وجوه حاصل از مالیات‌های مأخوذه از تمام واحدهای تابعه در آن تمرکز یابد به وجود می‌‏آید.
 
تبصره : برداشت از حساب‌های تمرکزی برای هر منظور از جمله هزینه‌‏ها (محرومین وستادی)، سرمایه‌‏گذاری‌ها و طرح‌های توسعه در چارچوب آئین‌‏نامه خاصی است که به تصویب مقام معظم رهبری خواهد رسید.

ماده . ۱۷ : محدودیت‌ها

الف. معاملات بنیاد با رؤسا و مدیران و اقارب سببی و نسبی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیرمستقیم ممنوع خواهد بود.
ب  . انجام معاملات نظیر معاملات بنیاد که متضمن رقابت با عملیات بنیاد باشد، برای مدیران و مسئولین بنیاد ممنوع است.
ج   . اعطای هرگونه تخفیف و واگذاری بلاعوض اموال و یا اعطای وام و اعتبار به مؤسسات و اشخاص در حداقل ضرورت و بر مبنای ضوابط مصوب هیأت امناء مجاز می‌باشد.
د‍   . اعطای وام و اعتبار به مدیران و مسئولین بنیاد صرفاً بر مبنای آیین‌نامه‌‏‌ای است که به تصویب هیأت امناء خواهد رسید.
 
تبصره : حدود و ثغور محدودیت‌های فوق را هیأت امناء تعیین می‏‌کند.

ماده . ۱۸ :

انحلال، تصفیه و یا ادغام بنیاد با نظر مبارک مقام معظم رهبری است.
 

ماده . 19 :

این اساسنامه در (۱۹) ماده و (۹) تبصره در تاریخ ۱۳۷۹/۰۵/۱۱ به توشیح مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌‏العالی) رسید و اجازه فرمودند رئیس بنیاد نسبت به ثبت و اجرای آن اقدام نماید. با تصویب این اساسنامه کلیه مقررات مغایر آن ملغی خواهد بود.
 
توضیح:
اصلاحات موضوع ابلاغیه‌های شماره ۱/۷۰۰۶ مورخ ۱۳۸۳/۰۳/۰۶ ، شماره ۱/۹۵۲۲ مورخ ۱۳۸۴/۰۸/۱۶ و شماره ۱/۱۰۳۱۵ مورخ ۱۳۸۵/۰۲/۰۳ دفتر مقام ‌معظم‌ رهبری در این اساسنامه اعمال گردیده است.
 

اساسنامه‌های بنیاد مستضعفان

اساسنامه سال ۱۳۷۹ بنیاد مستضعفان
[ سازمان مرکزی - ۸ تیر ۱۳۹۹ - تاریخ صدور: ۱۱ اَمرداد ۱۳۷۹ ]
اساسنامه سال ۱۳۷۶ بنیاد مستضعفان
[ سازمان مرکزی - ۸ تیر ۱۳۹۹ - تاریخ صدور: ۲۷ آبان ۱۳۷۶ ]
اساسنامه سال ۱۳۵۹ بنیاد مستضعفان
[ سازمان مرکزی - ۸ تیر ۱۳۹۹ ]
اساسنامه سال ۱۳۵۸ بنیاد مستضعفان
[ سازمان مرکزی - ۸ تیر ۱۳۹۹ - تاریخ صدور: ۷ تیر ۱۳۵۸ ]